Στην Ελλάδα αρκετοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι ο ρόλος του πατέρα έχει αλλάξει.
Και έχουν αλλάξει σε μεγάλο βαθμό οι πατεράδες .
Στην πραγματικότητα ακόμα στις περισσότερες οικογένειες κάποιοι ρόλοι μένουν ίδιοι όμως και κάποιες υποχρεώσεις εξακολουθούν να μη βρίσκουν ισορροπία.Και μακάρι να γίνει μια ριζική αλλαγή.
31 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ : Βρήκαμε ένα απόσπασμα του 1990 από το περιοδικό ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ
ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΣ
Ο ρόλος του πατέρα
του Ν. Ματσανιώτη
Το παραδοσιακό λειτουργικό σχήμα της οικογένειας, η μάνα στο σπίτι, με κύριο αν όχι αποκλειστικό μέλημα τα παιδιά και την κουζίνα, κι ο πατέρας στη δουλειά, κουβαλητής και τιμωρός, έχει σημαντικά τροποποιηθεί. Όχι μόνο η μάνα εργάζεται έξω από το σπίτι σε μεγάλο πια ποσοστό, αλλά, το κυριότερο, γιατί η παραδοσιακή πατριαρχική οικογένεια έχει υποστεί τόσους και τέτοιους δομικούς
μετασχηματισμούς, που κανένας δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για το πώς και ποια είναι η μέση, η αντιπροσωπευτική σημερινή ελληνική οικογένεια. Είναι τέτοια η πολυτυπία και τόσο ευρύ το φάσμα των παραλλαγών της,
ώστε δεν είναι μόνο δύσκολη αλλά ίσως και παρακινδυνευμένη μια τέτοια προσπάθεια. Σ’ αυτό τον ασαφή και
συνεχώς μεταβαλλόμενο τύπο οικογένειας δεν είναι βέβαια εύκολο να προσπαθήσει κανείς να καθορίσει ρόλους,
υποχρεώσεις, καθήκοντα, απολαυές, να περιγράφει τα συνηθισμένα ψυχολογικά προβλήματα και να υποδείξει τρόπους και μέτρα για την πρόληψη ή και την αντιμετώπισή
τους.Πέρα όμως από κάθε αμφιβολία, η οικογένεια είναι ο κοινωνικός.θεσμός που παρέχει τις περισσότερες δυνατότητες και δημιουργεί τις καλύτερες συνθήκες για το μεγάλωμα του παιδιού. Πιστεύω ότι η οικογένεια είναι θεσμός που υπηρετεί πολύ περισσότερο το παιδί, παρά το ζευγάρι ενηλίκων. Το παιδί ποτέ δε θα μπορούσε ν’ αναπτυχθεί και να μεγαλώσει τόσο καλά έξω από την ασφάλεια
και τη ζεστασιά της οικογένειας. Ζευγάρια που δε θέλουν, δεν αισθάνονται την επιθυμία να γίνουν γονείς, δεν πρέπει να κάνουν παιδιά. Πολλές μητέρες που εργάζονται χρησιμοποιούν τη δουλειά τους σαν πρόφαση για ν’ αποφύγουν τις ευθύνες και τις έγνοιες της μητρότητας. Κι όταν δεν εργάζονται, υποβαθμίζουν της χαρές της μητρότητας, αφοσιώνονται σε άλλες δραστηριότητες και υμνολογούν άλλους θεσμούς.
Από την άλλη μεριά πολλοί πατέρες αισθάνονται ότι ο ρόλος τους περιορίζεται στην οικονομική στήριξη της οικογένειας κι ότι η ανατροφή των παιδιών είναι αποκλειστικό καθήκον της μάνας. Ασχολούνται τόσο πολύ και τόσο έντονα με την εργασία τους, ώστε κυριολεκτικά παραμελούν την οικογένειά τους. Στην πραγματικότητα συχνά χρησιμοποιούν τις επαγγελματικές ασχολίες τους σαν δικαιολογία για ν’ αποφύγουν τις ευθύνες της πατρότητας.
Μητέρες και πατέρες που δεν ιεραρχούν σαν πρώτο και κύριο μέλημα το μεγάλωμα των παιδιών τους δεν αδικούν μόνο αυτά, αλλά και τους ίδιους τους εαυτούς τους.
Ο μεγάλος “Αγγλος φιλόλογος Dodds στο έργο του «Οι Έλληνες και το παράλογο» γράφει για τον πατέρα.
«Ο γήινος πατέρας δεν μπορούσε να είναι διαφορετικός από το ουράνιο αντίστοιχό του, τον ομηρικό Δία. Είναι η κεφαλή
του οίκου, ό οίκοιο άναξ. Η εξουσία πάνω στα παιδιά του είναι απόλυτη. Δικαιούται να τα αφήνει έκθετα, να τα διώχνει αν παραστρατήσουν. Το παιδί έχει μόνο καθήκοντα,όχι δικαιώματα. Οφείλει να δείχνει απόλυτη υπακοή, όση ακριβώς θ’ απαιτήσει αύριο από τα δικά του παιδιά. Κι όταν σπάνια το απόλυτο της πατρικής εξουσίας χρειάζεται ενίσχυση, είναι εύκολη η καταφυγή στους άγραφτους νόμους και στη δεοντολογία της ηθικής σφαίρας. Το «θα κάμεις αυτό επειδή έτσι θέλω εγώ» αλλάζει. Γίνεται «θα κάμεις έτσι επειδή είναι σωστό». Μέσα σ’ αυτό το κλίμα δεν είναι δύσκολο να ενταχθεί ακόμη κι ο παραλογισμός της κληρονομικής ενοχής. Η ζωή
του παιδιού είναι προέκταση της ζωής του πατέρα και η ηθική ενότητα της οικογένειας επιβάλλει να κληρονομήσει
τα ηθικά του χρέη, ακριβώς όπως κληρονομεί την περιουσία του.
Και το κληρονομικό μίασμα απαιτεί την πληρωμή του, την τραγική κάθαρση. Αιώνες ολόκληρους αργότερα οι μαθητές ρωτούν τον Κύριο:
«Τίς ήμαρτεν, ούτος ή οί
γονείς αυτού, ώστε νά γεννηθή τυφλός;».
Ο πατέρας έμενε μέχρι πρόσφατα έξω από τη ζωή του παιδιού. Η διατήρηση του κύρους του, της αυθεντίας του,
απαιτούσε, όπως και κατά την αρχαιότητα, απόκοσμη, θεϊκή θέση. Τι κρίμα. Πόσοι πατεράδες και πόσα παιδιά στερήθηκαν τη ζεστασιά αυτής της ανεπανάληπτης, της μοναδικής σχέσης που χτίζει άντρες βουνά, γυναίκες ολοκληρωμένες κι όχι ανθρωπάκια.
Τα τελευταία χρόνια ο πατέρας, ευτυχώς, έχει αρχίσει να παίρνει τη σωστή θέση στο κύκλωμα της οικογένειας.
Μετέχει ενεργητικά στην ανατροφή του παιδιού κι ο ρόλος του αυτός, με τον καιρό, γίνεται όλο και πιο σημαντικός, παίρνει τις διαστάσεις που του ανήκουν και του αξίζουν. Οι βασικές αρετές της πατριαρχικής οικογένειας εξακολουθούν και ποτέ δεν πρέπει να πάψουν να εκπροσωπούνται από τον πατέρα. Μιλάμε φυσικά για αξίες, όπως η εργατικότητα, η τάξη, η τιμιότητα, η υπευθυνότητα, η αυτοπειθαρχία, το φιλότιμο, η τήρηση της υπόσχεσης. Το παράδειγμα των γονιών είναι αξεπέραστο κι ανεπανάληπτο.
